Son günlerde iklim değişikliği ve sınırda karbon gibi konular gündemi mesgul etmekte uluslar arası ticarete yönverecek duruma gelmiştir. Çevre dostu ve sürdürülebilir çözümler arasında sıfır atık yönetimi de önemli bir yer tutmaktadır. Bu bağlamda, akıllı sözleşmeler (smart contracts) gibi blockchain tabanlı teknolojiler, atık yönetimi süreçlerini daha etkin ve şeffaf bir hale getirebilir.
Atık yönetimi süreçlerinde akıllı sözleşmelerle izlenebilirlik ve güvenilirlik atıkların kaynağından nihai işleme kadar olan tüm aşamalarda izlenebilirliği artırabilir. Bu sayede atık miktarları, türleri ve işlenme süreçleri daha şeffaf bir şekilde kaydedilir. Aynı zamanda, bu veriler güvenli bir şekilde blockchain üzerinde depolandığından, manipülasyon riski azalır. Atık üreticilerininin akıllı kontratlar ile takibi ve sisteme üretikleri atık miktarından az geri dönüştürülebilir atık vermesi durumunda Avrupa Birliği kirleten öder prensibi gereği atık toplama taşıma ve bertaraf maliyetlerinin atık üreticilerinden tahsilinde bu kapsamda yapılması sağlanarak ileriki yıllarda atık ücretlerinin tahsili bu kontratlar ile yapılabilir.
Akıllı sözleşmeler ile otomatize edilmiş işlemler, belirli koşullar gerçekleştiğinde otomatik olarak çalışan programlardır. Atık yönetiminde, belirli atık miktarlarına ulaşıldığında, geri dönüşüm tesislerine veya atık işleme birimlerine otomatik olarak bildirimler gönderilebilir. Bu, süreçleri hızlandırabilir ve insan hatalarını en aza indirebilir. Bu kapsamda mobil atık ünitelerinin nwesnelerin interneti yardımı ile takibi bir opsiyon olarak değerlendirilebilir. Ayrıca sistem bireylerinin elindeki atık miktarının takibinide kolaylaştıracağından, atık üzerinden gerçekleştirilen dolandırıcılıkların önüne geçilebilir. Örnek olarak elinde atık olduğunu ve bu atıkları geri dönüşüm tesislerine satman isteyen şahhısların elinde bu miktarda bir atık olup olmadığı blok zincir sistemi üzerinden kontrol edilebilir. Yine akıllı sözleşmöeler ile atıkların tresise teslimde akıllı kontrat ile ödeme gerçekleştirilebilir. Bu kapsamda dolandırıcılık faaaliyetleri de engellenmiş olur.
Akıllı sözleşmeler, belirli sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşıldığında otomatik olarak ödüllendirme sistemleri oluşturabilir. Örneğin, belirli bir şirket veya kuruluş, belirli bir sıfır atık hedefine ulaştığında otomatik olarak ödüllendirilebilir. Bu, sürdürülebilir uygulamaların teşvik edilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca uluslararası ve ulusal sürdürülebilirlik teşviklerinden yaralanmak amacı ile geri dönüştürülen atıkların kayıt altına alındığıbir sistemde atık üreticisi firmalar bu atıkları çevresel puanlarını artırmak için kayıtlı ve kanıtlı bir şekilde kullanabilir.
Akıllı sözleşmeler aynı zamanda üretici sorumluluğu ve takip uygulamalarında amabalaj atıklarının izlenmesi ve depozito ücretlerinin takibi ve ücret iadesi için kullanılabilir. Ürün ambalajlarının geri dönüşümü veya uygun şekilde imha edilmesi için üreticiye düşen sorumluluklar akıllı sözleşmelerle otomatize edilebilir. Bu, atıkların kaynağında azaltılmasına katkıda bulunabilir.
Akıllı sözleşmeler, topluluk katılımı ve dönüşüm programlarına katılımı teşvik edebilir. Örneğin, belirli bir toplulukta geri dönüşüm hedeflerine ulaşıldığında, katılımcılara tokenler veya özel teşvikler verilebilir. Özellikle yerel yönetimlerin özel çaba ve maliyetlere katlanarak toplamak zorunda kaldığı atıkların azaltarak maliayetlkerin düşürülmesi ve bu maliyet kalemlerinde çok ciddi miktarlarda tasarruf edilebileceğpi değerlendirilmektedir.
Ancak, bu tür bir sistem kurulurken, gizlilik, güvenlik ve mevzuata uyum gibi konular da dikkate alınmalıdır. Ayrıca, toplumun geniş bir kesimi tarafından anlaşılabilir ve kullanılabilir olmalıdır ki bu teknolojilerin potansiyelinden en iyi şekilde yararlanılsın.
Bu kapsamda tük kullanıcılara erişilebilmek adına uygula ve cüzdan kullanım i,mkanı olmayan atık üreticilerine ise basılı qr kodlu cüzdanlar tedarik edilerek topladıkları atık miktarı akıllı sözleşmelerde yer alan miktarlara ulaşınca ilgili ücret iadelerinin tanımlı banka hesaplarına doğrudan havale edilmeside sağlanabilir.
Sizlerinde bu kapsmdaki değerli fikileri topluluğumuz için çok değerlidir, yorumlarınız belkliyoruz.
